Kanser Nedir?
Kanser, tahmini 14,1 milyon hasta sayısı ve yılda 8,2 milyon ölümle dünyada önde gelen ikinci ölüm sebebidir. Kanser, hücreler kontrolsüz bir şekilde çoğaldığında, çevrelerindeki hücrelere zarar verdiğinde ve hastalığa neden olduğunda ortaya çıkar. Ne kadar çok hücre bölünür ve çoğalırsa, bir şeylerin ters gitme ve bir tümör oluşma riski o kadar yüksek olur.
Genetik yatkınlık,radyasyon,tütün kullanımı,enfeksiyonlar,sağlıksız beslenme,alkol tüketimi,hareketsiz yaşam ve diğer sebeplerin yanı sıra obezite de bir çok kanser türü için riskli bir faktördür. Daha az bilinen ise, obez olmanın bu riski nasıl artırdığıdır. Uzmanlar, bunun büyük ölçüde hayati organlarınızı çevreleyen yağ olan viseral yağın neden olduğu iltihaptan kaynaklandığına inanıyor.
“Aşırı viseral yağ ile ilgili sorun, vücudunuzdaki belirli süreçleri etkilemesidir. Bu, vücudunuzun insülin ve östrojen gibi hormonları nasıl yönettiğini de içerir. Bütün bunlar, hücrelerin nasıl ve ne zaman bölündüğünü ve öldüğünü etkileyerek artan bir kanser riskine yol açabilir ”diyor MD Anderson’da Davranış Bilimi profesörü olan Karen Basen-Engquist.
Viseral yağ hücreleri büyüktür. Bu fazla yağın oksijen için fazla yeri yoktur. Ve bu düşük oksijenli ortam iltihabı tetikler.
Enflamasyon, vücudun yaralanma ve hastalığa verdiği doğal tepkidir. Örneğin, derin bir kesi yaptığınızda, kesiğin etrafındaki alan kırmızı olur ve dokunmak acı verir. Yaralı bölgenin etrafındaki bu küçük iltihap, hasarlı dokunun onarılmasına yardımcı olur ve iyileşme sürecine yardımcı olur.Ancak aşırı viseral yağın neden olduğu uzun süreli iltihaplanma vücudunuza zarar verebilir ve kanser riskinizi artırabilir.
Basen-Engquist, iltihaplanma ve kan şekerini düzenleyen hormon olan insülin arasındaki bağlantının karmaşık olduğunu da söylüyor. Obezitenin neden olduğu iltihaplanma, vücudun insüline uygun şekilde yanıt vermesini engelleyebilir. Buna insülin direnci denir. Vücut insüline doğru tepki vermediğinde, bunu telafi etmek için daha fazla insülin üretir. İnsülin direncine bağlı insülin artışı, üretilen hücre sayısının artmasını tetikleyerek kansere yol açabilir.
Basen-Engquist, “Artmış insülin, östrojen gibi hormonların kontrol edilme şeklini de etkiler” diyor. “Daha fazla insülin, daha fazla kullanılabilir östrojene yol açabilir ve bu da kanser riskini artırır.” diye de ekliyor.
Peki, daha fazla östrojen kanser riskini nasıl artırır?
Vücudun çalışması için östrojen gereklidir. Kadınlarda yumurtalıklar östrojenin ana kaynağıdır. Erkeklerde bir enzim testosteronu östrojene dönüştürür. Ancak hem erkeklerde hem de kadınlarda bulunan yağ hücreleri de östrojen üretebilir. Bu nedenle obez insanlarda çok fazla östrojen görülüyor.
Kadınlarda çok fazla östrojen, menopoz sonrası meme, endometriyal ve yumurtalık kanseri riskinin artmasıyla bağlantılıdır.
Basen-Engquist, “Temel olarak, daha yüksek östrojen seviyeleri, artan hücre üretimine yol açar ve bu da tümör büyümesine neden olabilir” diyor.
Obeziteyi önlemek için atabileceğiniz adımlar var.
Sağlıklı bir diyet uygulayın.
Aktif kalın. Haftada 150 dakika orta yoğunlukta veya 75 dakika yoğun aktivite hedefleyin.
Bol bol dinlenin. Yorgunluk, daha fazla yemek yemenize ve sağlıksız seçimler yapmanıza neden olabilir.
Basen-Engquist ‘’obez veya aşırı kilolu olmak vücudunuzun iyi çalışma yeteneğine zarar verir. Sağlıklı bir kiloyu korumak, kanser riskinizi azaltmak için çok önemlidir’’ diyerek obezitenin kanser açısından riskli olduğunu net bir şekilde belirtmiştir.
Tütünün kesilmesi ve fazla kilo-obezitenin azaltılması,insan sağlığı ve kanseri etkileyen en önemli değişikliklerdir.Dünya genelindeki kanser hastalarının erkeklerde %11.9’u,kadınlarda %13.1’inin kanser olmalarının sebebi obezitedir. Fazla vücut ağırlığının en az 13 anatomik bölgedeki kanser riskini arttırmasına yönelik ciddi kanıtlar vardı.
1.Menenjiom Tümörü
Menenjiom yetişkinlerde en yaygın görülen beyin tümörüdür.Bu tümörün değiştirilebilir risk faktörlerine erken müdahale çok önemlidir.Fazla vücut ağırlığı menenjiom riskini oldukça arttırır.
2.Tiroid Kanseri
Tiroid kanseri en sık görülen kötü huylu kanserdir ve son 10 yılda oldukça hızlı artmıştır.Son zamanlarda yapılan araştırmalar obezite ve tiroid kanseri arasında güçlü bir ilişki olduğunu kanıtlamıştır.Obezitenin tiroid kanserinin ilerlemesine sebep olduğu ve tiroid kanseri hastalarındaki durumu kötüleştirdiği anlaşılmıştır.
3.Yemek Borusu Kanseri
Son yıllarda yapılan epidemiyolojik araştırmalar, obeziteyi özofagus adenokarsinomu için risk faktörü olarak tanımlamıştır. Ve yapılan araştırmalar sonucunda obezite-özofagus adenokarsiyomu ilişkisinin çok güçlü olduğu anlaşılmıştır.Bunun sebebi özofagus adenokarsiyomuna sebep olan gastroözofageal reflü hastalığının obezite ile ilişkisiyle açıklanabilir.
4.Meme Kanseri
Meme kanseri dünya çapında kadınlarda en sık rastlanan kanser türüdür.Fazla vücut ağırlığı ve meme kanseri arasındaki ilişki güçlü ama karışıktır.Çünkü aralarında birbirlerini etkileyen bir çok faktör vardır.Tümor özelliklerine,menopoz durumuna ve eksojen hormon kullanımına göre farklılık gösterir.
5. Miyelom
Miyelom,plazma hücrelerinde başlayan bağışıklığımızı etkileyen bir kanser türüdür.Vaka kontrolleri ve gözlemler sonucunda ulaşılan verilere göre obezite-miyelom hasta sayısı ile ölüm arasında güçlü bir ilişki bulunmuştur. Çoklu miyelomun riski faktörlerinin çok fazla olmasının yanı sıra değiştirilebilir tek faktör obezitedir.Bu nedenle obezite,miyelomun zararlarını azaltma potansiyeline sahip tek risk faktörüdür.
6.Karaciğer Kanseri
Dünya genelinde artan obezite sonucunda karaciğer kanseri de artmıştır.Obez karaciğer kanseri hastalarında ölüm oranı obez olmayan kanser hastalarına göre daha yüksektir. Yapılan çalışmalar sonucunda sağlıklı bir diyet ve düzenli fiziksel aktivitenin karaciğer kanseri riskini ciddi oranda azaltacağı anlaşılmıştır.
7.Böbrek Kanseri
Renal hücre kanseri(RCC) öenmli bir böbrek kanseri türüdür.Genelde büyüyene kadar semptom göstermez.Obezite,RCC için bilinen net risk faktörlerinden biridir.
8.Safra Kesesi Kanseri
Safra kesesi kanseri seyrek görünen ama oldukça ölümcül bir kanser türüdür.Obezite, yağ ve hormon metabolizmasını bozar,safra kesesi hareketliliğini etkiler,safra taşı riskini arttırır dolayısıyla safra kesesi kanserinde rol oynar.Sağlıklı beslenme,düzenli aktiviteyle obezitenin önüne geçmek aynı zamanda safra kesesi kanserinin de önüne geçirir.
9.Mide Kanseri
Obezitede de mide kanseri riskinde de iltihaplı tepkilerinin aracıları aynıdır.Bu aracı pro-enflamatuar moleküller’dir. Bu moleküller, obezite ve kanser tarafından paylaşılan aktivasyon yollarını tetikler.Dolayısıyla obezite,mide kanseri riskiyle oldukça yakından ilişkilidir.
10.Endometriyal Kanser
Endometriyal kanser ABD’de kadınlara teşhisi konan en yaygın üreme kanseridir.Obezite, endometriyal kanser için en büyük risk faktörüdür.Bu kanserin tedavisinde kilo kaybının önemli bir yeri vardır.
11.Pankreas Kanseri
Pankreas kanseri en hızlı ölümcül kanserdir.Önlemek için çok az seçenek vardır.Obezite pankreas kanseri için önemli bir risk faktörüdür.Tip-2 Diyabet ve insülinin obeziteyle yakından ilişkisi olduğu kadar bu kanseri de tetiklediği kanıtlanmıştır.
12.Yumurtalık Kanseri
Yumurtalık kanseri en ölümcül jinekolojik kanserdirYapılan araştırmalar sonucunda erken dönemdeki obezitenin ileri dönemdeki yumurtalık kanseri risk faktörü olduğu kanıtlanmıştır.
13.Kolekteral Kanser
Kolon ya da rektumdan kök alan kansere kolekteral kanser denir.Obesitenin kolon kanseriyle ilişkisi rektuma göre daha yakındır.Obez olan erkeklerde,kadınlara göre kolon kanseri riskinin daha fazla olduğu saptanmıştır.
